توضیحات
پتاسیم یدید (Potassium Iodide) یک ترکیب شیمیایی مهم با فرمول KI است که در صنایع مختلف، بهویژه داروسازی، شیمی، و مواد غذایی استفاده میشود. این ماده، یک نمک یونی از پتاسیم و ید است که در آب کاملاً حل شده و به عنوان منبع ید در بسیاری از فرآیندهای صنعتی و پزشکی کاربرد دارد.
پتاسیم یدید نقش مهمی در تاریخ پزشکی، تغذیه و حتی ایمنی هستهای ایفا کرده است. قدمت استفاده از این ماده به قرون گذشته بازمیگردد؛ زمانی که بشر برای نخستین بار متوجه اهمیت عنصر ید در بدن انسان شد.
در قرن نوزدهم📜، با پیشرفت علم شیمی و پزشکی، مشخص شد که ید برای عملکرد طبیعی غده تیروئید ضروری است. در آن زمان، بیماری گواتر (تورم غیرعادی تیروئید) به ویژه در مناطقی که در منابع طبیعی ید کمبود داشتند، شایع بود. یکی از اولین درمانهای موثر برای این بیماری، استفاده از پتاسیم یدید بود که با تأمین ید مورد نیاز بدن، به جلوگیری و کاهش گواتر کمک میکرد. این کشف، نقطه عطفی در کاربرد پزشکی این ترکیب به حساب میآید.
در میانه قرن بیستم، بهویژه در دوره جنگ جهانی دوم و پس از آن، پژوهشگران دریافتند که این ترکیب قادر است از غده تیروئید در برابر ید رادیواکتیو محافظت کند. این خاصیت باعث شد که پتاسیم یدید در مواقع بروز حوادث هستهای، مانند انفجارهای اتمی یا نشت مواد پرتوزا، بهعنوان یک راهکار سریع و موثر برای کاهش خطرات پرتودهی تیروئید مورد استفاده قرار گیرد.
اوج توجه جهانی به این کاربرد در سال ۱۹۸۶، پس از فاجعه هستهای چرنوبیل☢، اتفاق افتاد. در این حادثه، توزیع گسترده قرصهای پتاسیم یدید در برخی کشورهای اروپایی، بهعنوان اقدامی پیشگیرانه برای محافظت از مردم در برابر اثرات ید رادیواکتیو صورت گرفت. از آن زمان تاکنون، پتاسیم یدید در بسیاری از کشورها در لیست اقلام ضروری برای شرایط اضطراری هستهای قرار دارد.
قیمت و خرید پتاسیم یدید مرک از سیلور شیمی
پتاسیم یدید مرک عرضهشده در سیلور شیمی دارای خلوص بالا و کیفیت تضمینشده است و تحت برند مرک آلمان ارائه میشود. این محصول مطابق با استانداردهای ®EMSURE بوده و برای تحلیلهای شیمیایی دقیق، صنایع دارویی و تحقیقات آزمایشگاهی مناسب است.
ویژگیهای کلیدی پتاسیم یدید ®EMSURE:
✅ خلوص بالا و مناسب برای کاربردهای تحلیلی
✅ مطابق با استانداردهای ISO و فارماکوپه اروپا (Ph Eur)
✅ حداقل میزان ناخالصیها برای استفاده در آنالیزهای حساس
✅ قابلاستفاده در صنایع دارویی، غذایی و آزمایشگاهی
برای اطلاع از قیمت پتاسیم یدید و سفارش محصول، کلیک کنید:
پتاسیم یدید چیست؟
پتاسیم یدید یک نمک یونی است که از ترکیب یونهای پتاسیم (⁺K) و یدید (⁻I) تشکیل شده است. این ماده در آب بسیار محلول بوده و به نور مستقیم و رطوبت حساس بوده و در محیط مرطوب به آرامی اکسید شده و به ید آزاد (I₂) تبدیل میشود که رنگ زرد دارد.
پتاسیم یدید دارای طعم تلخ و شور است و در آب و الکل حل میشود. همچنین پتاسیم یدید را از واکنش ید با پتاسیم هیدروکسید بدست میآورند.
خواص فیزیکی و شیمیایی پتاسیم یدید
ویژگی | مقدار / مشخصات |
---|---|
فرمول شیمیایی | KI |
جرم مولکولی | ۱۶۶.00g/mol |
شکل ظاهری | پودر یا کریستال سفید |
انحلالپذیری در آب | بسیار محلول (۱۴۰ گرم در ۱۰۰ میلیلیتر آب در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد) |
چگالی | ۳.12g/cm³ |
مقدار PH | ۶.۹ - در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد - ۵۰ گرم بر لیتر در آب |
ناخالصی ها | ≤۰.۰۰۱٪ نیتروژن کل (N) |
بو | بدون بو |
دمای ذوب | ۶۸۱ درجه سانتی گراد |
دمای جوش | ۱۳۳۰ درجه سانتی گراد |

ویژگیهای پتاسیم یدید
✅ حلپذیری در آب و اتانول:
بهراحتی در آب حل شده و محلولهای شفاف ایجاد میکند و همچنین در اتانول هم حل میشود.
زمانی که پتاسیم یدید را در آب حل کنیم، به یونهای پتاسیم و یدید تجزیه میشود، این نشان میدهد که این ماده برای تأمین ید بدن مناسب است.
✅ پایداری:
در محیط خشک پایدار است اما در مجاورت هوا و نور اکسید شده و رنگ زرد به خود میگیرد به دلیل اکسید شدن یونهای یدید است.
✅ منبع غنی ید:
بهعنوان منبع ید در صنایع دارویی و غذایی استفاده میشود.
✅ واکنشپذیری کم:
در دماهای معمولی خاصیت شیمیایی پایداری دارد اما در مجاورت اسیدها و عوامل اکسیدکننده میتواند واکنش دهد.
✅ ویژگی آنتیاکسیدان بودن:
پتاسیم یدید میتواند از اکسیداسیون ترکیبات دیگر جلوگیری کند.

کاربردهای پتاسیم یدید
۱- پزشکی و صنایع دارویی:
✅ مکمل ید برای پیشگیری و درمان کمبود ید (گواتر):
پتاسیم یدید یکی از منابع اصلی تأمین ید در بدن است. ید عنصری حیاتی برای تولید هورمونهای تیروئیدی مانند T3 و T4 است. کمبود ید منجر به بزرگ شدن غده تیروئید و بروز بیماری گواتر میشود. مصرف مکملهای پتاسیم یدید یا استفاده از نمکهای یددار بهعنوان یک راهکار مؤثر برای پیشگیری و درمان این بیماری شناخته شده است، بهویژه در مناطقی که خاک و آب، منابع ید طبیعی کمی دارند.
✅ درمان مسمومیت با تشعشعات رادیواکتیو☢ (جذب ید رادیواکتیو توسط تیروئید را کاهش میدهد):
غده تیروئید، ید رادیواکتیو و ید معمولی را جذب می کند (تفاوت آنها را تشخیص نمیدهد)، با مصرف داروی پتاسیم یدید، سلول های غده تیروئید تمام ید را جذب کرده و اشباع از این ماده میشوند. حال اگر کسی در مواجهه با ید رادیواکتیو قرار گیرد، سلول های او پر از ید هستند و نمیتوانند ید بیشتری جذب کنند.
✅ درمان بیماریهای تیروئیدی دیگر:
پتاسیم یدید در درمان برخی اختلالات تیروئیدی مانند: هایپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید) و تیروتوکسیکوزیس (مسمومیت ناشی از هورمونهای تیروئیدی)
نقش مهمی ایفا میکند. در این شرایط، دوز بالای ید میتواند بهطور موقت تولید هورمونهای تیروئیدی را مهار کرده و فعالیت تیروئید را کاهش دهد. این روش بهعنوان “اثر ولف-چایکوف (Wolff–Chaikoff effect)” شناخته میشود.
همچنین پیش از جراحیهای تیروئید یا درمان با ید رادیواکتیو، از پتاسیم یدید برای کاهش جریان خون غده تیروئید استفاده میشود.
✅ ضدعفونیکننده برای درمان عفونتها:
پتاسیم یدید دارای خواص ضدباکتری و ضدقارچ است و به صورت خوراکی یا موضعی در درمان برخی عفونتهای قارچی مزمن مانند: اسپوروتریکوز (sporotrichosis) و فئوهایفومایکوزیس (phaeohyphomycosis) مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین در گذشته، محلولهایی مانند لوگول (Lugol’s solution) که ترکیبی از ید و یدید پتاسیم هستند، برای ضدعفونی زخمها و پیشگیری از عفونت کاربرد داشتند.
✅ درمان فیبروز کیستیک (Cystic Fibrosis):
در بیماری فیبروز کیستیک، غدد مخاطی بهدرستی عمل نمیکنند و باعث تجمع مخاط غلیظ در ریهها و سایر اندامها میشوند. مطالعات نشان دادهاند که مصرف پتاسیم یدید در برخی بیماران میتواند به رقیقسازی ترشحات مخاطی و بهبود عملکرد تنفسی کمک کند، اگرچه هنوز کاربرد آن در این زمینه بهطور رسمی گسترده نشده است.
‼ از مصرف بیش از حد پتاسیم یدید پرهیز کنید، زیرا این ماده باید با دوز مشخص شده توسط پزشک استفاده شود.
۲- صنایع غذایی:
✅ بهعنوان افزودنی برای غنیسازی نمک خوراکی🧂 با ید:
برای پیشگیری از کمبود ید در جمعیت عمومی، بسیاری از کشورها اقدام به افزودن ید به نمک خوراکی کردهاند. پتاسیم یدید (یا پتاسیم یدات) بهعنوان ترکیب یددار پایدار، در این فرایند به کار میرود. این یک استراتژی بهداشتی موفق جهانی بوده که به کاهش چشمگیر گواتر و اختلالات مرتبط با کمبود ید منجر شده است.
✅ افزودنیهای خوراکی و مکملهای غذایی:
پتاسیم یدید بهعنوان یک افزودنی مجاز در برخی مکملهای مولتی ویتامین و مواد غذایی (مثل نان🥖 و نمک خوراکی) استفاده میشود تا نیاز روزانه بدن به ید را تأمین کند. این مکملها معمولاً در مناطقی که مصرف منابع طبیعی ید پایین است یا در گروههای پرخطر (مانند زنان باردار و کودکان) توصیه میشوند.
۳- آزمایشگاههای شیمی:
✅ اندازهگیری اکسیژن محلول (DO):
در آزمایشگاههای شیمی و محیط زیست، از پتاسیم یدید در روش وینکلر (Winkler method) برای اندازهگیری اکسیژن محلول در آب استفاده میشود. در این روش، اکسیژن موجود در نمونه باعث اکسید شدن یدید به ید آزاد میشود، که سپس با تیوسولفات استاندارد تیتر شده و مقدار اکسیژن محاسبه میگردد.
✅ به عنوان معرف برای شناسایی نشاسته با ید آزاد
✅ استفاده در واکنشهای رسوبگیری برخی فلزات سنگین:
پتاسیم یدید با برخی فلزات سنگین مثل سرب، نقره واکنش و رسوبات جامدی تشکیل میدهد.
۵- صنعتی:
✅ تصفیه و ضدعفونی آب:
در مواقع اضطراری یا در شرایط صحرایی، از پتاسیم یدید در برخی روشهای تصفیه آب آشامیدنی به عنوان کمک ضدعفونیکننده استفاده میشود، گرچه استفاده گستردهای ندارد.
✅ تولید ید خالص:
پتاسیم یدید بهعنوان ماده اولیه در واکنشهایی که به تولید ید خالص منجر میشوند استفاده میشود. با استفاده از اکسیدکنندههایی مانند کلر، میتوان یدید موجود در پتاسیم یدید را به ید مولکولی تبدیل کرده و آن را استخراج نمود. این روش در آزمایشگاهها و صنایع شیمیایی برای تولید ید کاربرد دارد.
آزمایش خمیر دندان فیل با استفاده از پتاسیم یدید
بازار خرید و فروش جهانی پتاسیم یدید
پتاسیم یدید یکی از مواد شیمیایی پرکاربرد در صنایع دارویی و شیمیایی است که تقاضای جهانی بالایی دارد.
🌎 تحلیل بازار جهانی:
• آمریکای شمالی و اروپا بیشترین مصرف را در داروسازی دارند.
• آسیا و خاورمیانه به دلیل توسعه صنعت تصفیه آب و افزودنیهای غذایی، رشد تقاضای بالایی را تجربه میکنند.
• قیمت پتاسیم یدید به عواملی مانند قیمت ید خام، سیاستهای تجاری و نوسانات ارزی وابسته است.
📉 چالشهای بازار:
• افزایش هزینههای تولید و فرآوری
• محدودیتهای زیستمحیطی در استخراج ید
📈 فرصتهای رشد:
• افزایش آگاهی درباره کمبود ید و نیاز به مکملهای غذایی
• گسترش کاربردهای پتاسیم یدید در فناوریهای نوین

رعایت نکات ایمنی و نحوه استفاده و نگهداری
⚠ نکات ایمنی:
• در هنگام کار با پتاسیم یدید از دستکش، ماسک و عینک محافظ استفاده کنید.
• از استنشاق مستقیم گرد و غبار آن خودداری کنید.
• در صورت تماس با پوست یا چشم، محل را با آب خنک فراوان بشویید.
• در صورت بلعیده شدن، به پزشک مراجعه کنید.
📦 شرایط نگهداری:
• در ظرفهای کاملاً دربسته و مقاوم به مواد شیمیایی و ضد رطوبت و دور از نور و رطوبت نگهداری شود.
• در محیط خشک و خنک و در دمای زیر ۲۵ درجه سانتیگراد باشد.
• از نگهداری در کنار مواد اکسیدکننده قوی و اسید یا باز قوی خودداری کنید: اگر پتاسیم یدید با اکسیدکننده های قوی واکنش دهد به KIO₃ یا ید آزاد تبدیل خواهد شد.
⚠ توجه: برای دفع ضایعات این ماده از افراد متخصص کمک بگیرید.
جمعبندی
پتاسیم یدید یک ترکیب شیمیایی پرکاربرد در صنایع دارویی، غذایی، آزمایشگاهی و تصفیه آب است. این ماده به دلیل حلالیت بالا، پایداری شیمیایی، و تأمین ید بدن، یکی از مهمترین نمکهای یدیدی محسوب میشود.
برای بازدید از فروشگاه و سفارش پتاسیم یدید و سایر محصولات شیمیایی، کلیک کنید:
سیلور شیمی –
ما تلاش کردهایم تمامی اطلاعات فنی مربوط به این محصول را بهصورت دقیق و جامع در اختیار شما قرار دهیم. در صورتی که نیاز به بررسی جزئیات بیشتر دارید، میتوانید به صفحه اختصاصی این محصول در سایت شرکت مرک (Merck) مراجعه نمایید.
برای اطلاع از قیمت بهروز، موجودی و ثبت سفارش، لطفاً به بخش «سفارش محصول» از منوی بالای صفحه مراجعه کرده و از طریق یکی از راههای ارتباطی درجشده با ما در تماس باشید.
در صورت داشتن هرگونه سوال یا نیاز به مشاوره تخصصی، خوشحال میشویم در بخش نظرات پاسخگوی شما باشیم.